تحریم علیه ایران از جانب کشورهای غربی و در جهت توقف در پیشرفت برنامه اتمی ایران شکل گرفت. این تحریمها بر روی برنامه اتمی ایران تاثیرگذار نبوده‌است، بلکه تاثیرات منفی بر روی اقتصاد ایرانگذاشته‌است. این تحریمها در زمینه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فروش سلاح و مهمات و صنایع نفت و گاز ایران را شامل می‌شود.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران بمنظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال می‌کرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و بمنزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد. آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران ... تحریم ها علیه ایران
تحریم علیه ایران از جانب کشورهای غربی و در جهت توقف در پیشرفت برنامه اتمی ایران شکل گرفت. این تحریمها بر روی برنامه اتمی ایران تاثیرگذار نبوده‌است، بلکه تاثیرات منفی بر روی اقتصاد ایران گذاشته‌است. این تحریمها در زمینه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فروش سلاح و مهمات و صنایع نفت و گاز ایران را شامل می‌شود.
پیشینه
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران بمنظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال می‌کرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و بمنزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد. آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع نمود
در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایه‌گذاری در طرح‌های نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یکجانبه قطع گردید.
تحریمهای علمی
رایانه
در قوانین تجارت جهانی، ابر رایانه های قوی تر از ۱۹۰ میلیارد عمل در ثانیه به عنوان کالاهایی راهبردی (و دارای پتانسیل بکار برده شدن در محاسبات شبیه سازی‌های هسته‌ای) محسوب می‌شوند، و لذا فروش آنها به کشورهایی مثل ایران شامل تحریم است.
تحریمهای کشورهای مختلف علیه ایران
تحریم های یک جانبه اعمال شده از سوی آمریکا و کشورهای حامی آن که با هدف محروم کردن برنامه هسته ای ایران از تامین منابع مالی وضع شده اند در حالی در ماه های اخیر شدت می گیرد که این تحریم ها با ورود به حوزه فروش نفت و صادرات نفتی ایران وارد مراحل جدیدی شده و با محدود کردن بخش درامدهای ارزی کشور به دنبال فشار وارد کردن به لایه های ضعیف جامعه و زمین گیر کردن صنعت نفت کشور است.
نخستین تحریم قانون مند و جامع و اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران، تحریم بریتانیا است که در واکنش به ملی شدن صنعت نفت در زمان نخست وزیری محمد مصدق صورت گرفت. در این بخش سعی بر آن است تا هر چند مختصر به تاریخچه تحریمها در ایران بپردازیم.
ایالات متحده آمریکا
· نخستین تحریم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پس از واقعه گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۷۹ انجام گرفت. به دنبال جریان گروگانگیری در سفارت آمریکا، ایالات متحده متقابلاً ۱۲ میلیارد دلار از داراییهای دولت ایران را مصادره کرد و همچنین آمریکاییها قانونی وضع کردند که به موجب آن قرار شد به جز در مواردی مانند هدایای کوچک، مواد غذایی، بعضی از فرشها و از این قبیل، از ورود محصولات تولیدی ایرانی به ایالات متحده ممانعت به عمل آید.
· پس از آزادی گروگان‌ها توسط دولت ایران، این مصادره پایان نیافت و داراییهای ایران تا به امروز ضبط است.
· در جریان جنگ ایران و عراق، آمریکا تحریمات فروش اسلحه علیه ایران وضع نمود و در ادامه ورود وزیر کشور ایران به آمریکا را به خاطر نقض حقوق بشرممنوع کرد.
· در سال ۱۹۸۷ به‌دنبال اتهام «حمایت از تروریسم» آمریکا علیه ایران، رونالد ریگان تحریمات کاملتری علیه ایران وضع نمود.
· در سال ۱۹۹۵ میلادی، واشنگتن نخست به دستور بیل کلینتون تحریمات کامل اقتصادی علیه ایران وضع نمود، و سپس کنگره مجلس آمریکا با گذرانیدن قانون ایلسا[1] هر شرکتی را که با ایران به میزان بیش از ۲۰ میلیون دلار تجارت داشت را نیز تهدید به اعمال تحریم کرد.
· در سال ۲۰۰۲، سازمان [2] IEEE تحریم علمی علیه ایران وضع نمود. در سال ۲۰۰۶ یک دادگاه فدرال آمریکا دستور استرداد یکی از بزرگترین کلکسیونهای باستانشناختی تخت جمشید متعلق به ایران را به نفع صدمه دیدگان ناشی از عملیات انتحاری در اسراییل را صادر نمود.
· بازداشت، زندانی کردن و اخراج حداقل ۱۰ فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف به آمریکا جهت شرکت در «گردهمایی فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف» در کالیفرنیا در سال ۲۰۰۶ میلادی.
· همچنین در سال ۲۰۰۷، شرکتهای مایکروسافت و یاهو ایران را از لیست کشورهایی که خدمات وب دریافت می‌کنند را خارج نمود. پس از اعلام «اتهام» آمریکا مبنی بر اینکه بانک ملت، بانک ملی، و بانک صادرات ایران حامی مالی نهادهای تروریستی هستند، بانک جهانی از دادن خدمات به این بانکهای ایرانی خودداری کرد. وزارت خزانه داری آمریکا از آن زمان تاکنون بسیاری دیگر از بانک های ایرانی را به لیست سیاه خود اضافه کرده است.
· علاوه بر اینها نهادهایی چون بانک ملی و بانک صادرات ایران، سپاه پاسداران، وزارت دفاع ایران و شخصیتهایی وابسته به سپاه پاسداران و صنایع فضایی جمهوری اسلامی ایران در روز پنجشنبه ، ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ ازطرف وزارت خزانه دار ی آمریکا مورد تحریم قرار گرفتند. همچنین ایالتهایی نظیر فلوریدا، کالیفرنیا، نیوجرسی، مریلند، تگزاس، اوهایو، ماساچوست، میزوری و میشیگان نیز تحریمهایی را علیه ایران علاوه بر تهدیدهایی که دولت آمریکا اعمال نموده است، به اجرا گذارده اند.
· در تاریخ 24 ژوئن 2010 کنگره آمریکا تحریمهای یکجانبه دیگری را علیه ایران تصویب کرد. هدف از این تحریمها افزایش فشار به بخش انرژی و بانکداری ایران بود.
· در ژوئن 2010 میلیادی آمریکایی ها قانون تحمیل مجازات به شرکتهایی که محصولات نفت تصفیه شده با ارزش بیش از 5 میلیون دلار در سال به ایران را به ایران صادر می کنند را تصویب کرد. این قانون همچنین به طور موثر بانکهای خارجی را در صورت تجارت با بانکهای ایرانی و یا سپاه پاسداران از دسترسی به نظام مالی ایالات متحده محروم کرد.
· در ماه مه 2011، ایالات متحده تحریمهای جدیدی را علیه شرکت دولتی نفت ونزوئلا PDVSA و شش شرکت نفتی و حمل و نقل کوچکتر دیگر به جهت در گیر شدن در تجارت با ایران و تخطی از ممنوعیت وضع شده از سوی ایالات متحده اعلام کرد که این موضوع خشم دولت هوگو چاوز را به همراه داشت.
· در تاریخ 11 ژوئن آمریکا تحریمهای جدیدی را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی مقاومت بسیج، نیروی نظامی ایران و فرمانده آن اعلام کرد. بر اساس این تحریمها، قرار شد با صلاحدید دادگاه های ایالات متحده داراییهای هر یک افراد مرتبط و موسسات آمریکایی برخوردار از این داراییها مسدود گردد.
· در تاریخ 21 نوامبر ایالات متحده از ایران به عنوان منطقه ای برای شروع عملیات پولشویی نام برد که در آن مراحلی برای منصرف کردن بانکها در مقابله با پولشویی طراحی شده است. ایالات متحده همچنین 11 سازمان مظنون به کمک به برنامه های هسته ای ایران را در لیست سیاه خود قرار داد و تحریمهای گسترده ای را علیه شرکتهایی که به صنایع نفت و پتروشیمی ایران کمک می کنند در نظر گرفت.
· در تاریخ 31 دسامبر 2011، باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده، قانون اعمال تحریم هایی را بر موسسات مالی معامله کننده با بانک مرکزی ایران امضا کرد که مجرای اصلی برای درامدهای نفتی ایران است. تحریم موسسات باید متوقف کند بازارهای مالی خارج از آمریکا را.
· در تاریخ 13 ژانویه 2012، ایالات متحده تحریمهایی را علیه تاجر دولتی انرژی چین[3] اعمال کرد، که گفته می شد بزرگترین تامین کننده محصولات نفتی تصفیه شده ایران است. شرکتهای نفتی خصوصی Singapore's Kuo Oil Pte و FAL عمارات متحده عربی هم از دیگر شرکتهایی هستند که تحریم شدند.
کانادا
کانادا به‌دنبال قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت نیز تحریماتی علیه ایران وضع نموده‌است.
بریتانیا
دولت انگلیس در ژوئن ۲۰۰۸ اعلام کرد که در ادامه سیاست تحریم علیه ایران، داراییهای بزرگترین بانک ایران، بانک ملی ایران را ضبط و تحریم کرد
بانک بارکلیز (Barclays) یکی از بزرگترین بانکهای انگلستان حسابهای ایرانیان از جمله بانک صادرات و بانک ملی ایران را مسدود کرده‌است. اقدام بانک بارکلیز در پی تصمیم دفتر کنترل دارائیهای خارجی در وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا برای قرار دادن بانکهای صادرات و ملی در لیست سیاه تحریمهای بین‌المللی صورت گرفته‌است. این محدودیتها شامل مدیران و کارکنان این بانکها نیز می‌شود.
روسیه
با فرمانی که ولادیمیر پوتین در روز ۵ مه ۲۰۰۸ - ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷- امضاء کرد، روسیه رسما به تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران پیوست. در فرمان ولادیمیر پوتین آمده‌است: «تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، بانکها و موسسات و اشخاص حقوقی وحقیقی زیر حوزه قضایی روسیه باید به خاطر داشته باشند که از تاریخ ۳ مارس سال ۲۰۰۸، از انتقال، یا تامین هر نوع مواد، یا تجهیزات و یا فناروی هسته‌ای که امکان استفاده دوگانه نظامی و غیر نظامی از آنها وجود دارد، از خاک روسیه به ایران ممنوع است.اتحادیه اروپا
· در تاریخ 12 اوت 2010، اتحادیه اروپا تحریمهای خود علیه ایران را سخت تر کرد. اتحادیه اروپا در این تاریخ ایجاد سرمایه گذاری مشترک با حضور در ایران که در حوزه های صنایع نفت و گاز طبیعی و موضوع وابسته به ان را ممنوع کرد.
· کشورهای عضو تامین بیمه و بیمه اتکایی به دولت ایران را باید ممنوع کنند
· واردات و صادرات تسلیحات و تجهیزات که می تواند در کمک به غنی سازی اورانیوم و یا "استفاده دوگانه" مورد استفاده قرار گیرد به ایران ممنوع است.
· تحریم منع فروش عرضه یا انتقال تجهیزات انرژی و فن آوری مورد استفاده ایران برای پالایش، میعان سازی گاز طبیعی، اکتشاف و تولید.
· در ماه مه 2011، وزرای خارجه اتحادیه اروپا تحریمها علیه ایران را به طور قابل توجهی گسترش دادند و نام 100 شخص جدید را به لیست شرکتها و افراد شامل تحریم خود اضافه کردند که از آن جمله می توان به خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران IRISL)) اشاره کرد.
· در ماه اکتبر، اتحادیه اروپا تحریمهای دیگری را علیه 29 نفر اعمال کرد، این تحریمه به بهانه نقض حقوق بشر صورت گرفته است.
· در یکم دسامبر، اتحادیه اروپا اضافه کرد نام 180 نفر افراد ایرانی و اشخاص را به لیست سیاه تحریمها که هدف از آن مسدود کردن داراییها و اعمال ممنوعیت سفر برای افرادی اعلام شد که در رابطه با برنامه های هسته ای ایران هستند.
· در تاریخ 23 ژانویه 2012، اتحادیه اروپا به فوریت عقد هر گونه قراردادهای جدید واردات، خرید و یا حمل و نقل نفت خام ایران و فراورده های نفتی را ممنوع اعلام کرد. با این حال اعضای اتحادیه اروپا می توانند در صورت صلاحدید خریداری کنند نفت و فراورده های نفتی از ایران را تا ماه جولای همین سال.
· مقامات اتحادیه اروپا گفتند که همچنین برای مسدود کردن دارایی های بانک مرکزی و ممنوعیت تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها با بانک و نهادهای دولتی ایران موافقت کردند.
هلند
وزیران امور خارجه کشورهای چین، آمریکا، روسیه، و اروپا در حال تصمیم‌گیری در مورد برنامه هسته‌ای ایران اوایل سال ۲۰۰۸ برخی از دانشگاه‌های هلند، بر طبق بخشنامه‌های وزارتخانه‌های کشوری، از پذیرش دانشجویان ایرانی بدلیل مسائل مربوط به فناوری هسته‌ای ممانعت بعمل می‌آورند. پس از اعتراض شدید دانشگاه‌ها و برخی از احزاب سیاسی در هلند، دولت این کشور به اعمال شرایط ویژه برای دانشجویان ایرانی پایان داد.
بلژیک
بانک لامبرت بروکسل در بلژیک[4] معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
آلمان
با وجود احتمال ضرر و زیان‌های نسبتاً گسترده برای آلمان ، دولت آلمان آمادگی خود را برای وضع تحریمهای جدید علیه ایران در صورت راکد ماندن پرونده هسته‌ای ایران اعلام کرد. بانک دویچ آلمان [5] معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
فرانسه
دولت نیکولاس سارکوزی از سیاست تحریماتی آمریکا عیله ایران حمایت کرده‌است. سازمان CNRS فرانسه، بزرگترین سازمان پژوهش علمی اروپا، در سال ۲۰۰۸ تحریماتی علیه تمامی دانشمندان ایرانی در تمام رشته‌ها وضع کرد. این تحریمات در پاسخ به مواضع سازمان ملل علیه ایران عنوان گردید.
سوئیس
در آوریل ۲۰۰۸، سوئیس داراییهای ۱۲ شرکت ایرانی را به بهانهٔ دستورهای تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، ضبط و مصادره نمود. بانک کردیت سوئیس[6] معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
آسیا
امارات متحده عربی
بر اثر فشارهای روزافزون نهادهای آمریکا و وابسته به شورای امنیت، بانکهای دوبی و ابوظبی رفته رفته باعث رکود و ایجاد مانع بین تجارت با ایران گردیده‌اند بطوریکه تجارت با ایران صدمات جدی به خود دید.
در ژوئن ۲۰۰۸ میلادی، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان حاکم امارات متحده عربی گفت: «ما کاملاً از اصول قوانین بین‌المللی حمایت می‌کنیم. اگر تحریماتی اتخاذ شوند که ماهیت بین‌المللی داشته باشند، بدون تردید آنها را اجرا خواهیم کرد. ارزش تجارت سالانه ایران و امارات متحده عربی به ۱۱ میلیارد دلار می‌رسد.
مصر
۳۵ دانشمند ایرانی از شرکت در کنفرانس پروژهٔ SESAME در کشور مصر منع گردیدند. در اوت سال ۲۰۰۸ میلادی تیم المپیاد دانش آموزی ایران، به دلیل عدم دریافت ویزا از سوی مصر، نتوانسته در بیستمین المپیاد جهانی کامپیوتر در قاهره شرکت کند.
ژاپن
دولت توکیو انتقال هر گونه فناوری حساس به ایران را منع نموده و داراییهای نزدیک به ده شرکت ایرانی در ژاپن مظنون به شرکت در برنامه‌های هسته‌ای ایران را ضبط نموده‌است.
بحرین
در ژانویه ۲۰۰۸ میلادی، بزرگترین بانکهای کشور بحرین روابط خود با بانکهای ایرانی را به طور کامل قطع کردند.چین
در ژانویه ۲۰۰۸ میلادی اعلام شد که بانکهای دولتی چین از گشایش اسناد اعتباری برای بازرگانان ایرانی خودداری می‌ورزند. این در حالی است که مبادلات تجاری دو کشور از حدود یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ میلادی به حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال جاری رسیده‌است. این مشکل بانکی باعث توقف اجرای قرارداد شرکت ایران‌خودرو با یک شرکت خودروسازی چینی شده‌است. در عین حال، علیرغم تحریمهای تصویب شده در شورای امنیت سازمان ملل، از نقطه نظر چین روابط تجاری با ایران عادی است و تحریمها تاثیری روی بازرگانی میان دو کشور نخواهد گذاشت.
آذربایجان
کامیون‌های حامل عایق‌های حرارتی تجهیزات هسته‌ای ایران در روز ۳ اردیبهشت ۱۳۸۷ در مرز آستارا و هنگام ورود به خاک ایران متوقف شدند. ارزش محموله از سوی منابع جمهوری آذربایجان بیش از ۱۷۰ هزار دلار اعلام شده‌است. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری آذربایجان در این باره گفت که در مورد محتویات این محموله به جزئیات بیشتری نیاز است و کشور او باید بداند که آیا محموله ارسالی مشمول تحریمهای سازمان ملل متحد می‌شود یا خیر. این محموله سرانجام در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۷ ترخیص و وارد ایران شد.
مالزی
درآوریل ۲۰۰۸ قرار بود ایران در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی مالزی شرکت کند. شرکتهای ایرانی حاضر در نمایشگاه نیز در حال آماده سازی غرفه‌های خود بودند که برگه یی به آنان نشان داده شد که در آن دستور داده شده بود از نمایشگاه خارج شوند. این درخواست به امضای نجیب رزاق معاون نخست وزیر مالزی رسیده بود که نمایش تسلیحات موشکی و تخطی ایران از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را علت صدور این امر عنوان کرده بود.
هند
در مه ۲۰۰۸ میلادی، وزارت امور خارجه هند در پیروی از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، از مقامات هند خواسته‌است بانکهای ایرانی و محموله‌هایی را که از ایران وارد یا به آن می‌شود، تحت نظارت داشته باشند.
تحریمهای سازمان ملل
شورای امنیت سازمان ملل چهار دوره از تحریمها را علیه ایران اعمال کرده است؛ در سالهای 2006، 2007، 2008 و 2010.
شورای امنیت در تاریخ 31 ژوئیۀ 2006 قطعنامۀ 1696 اولین دور تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران را تحت مادۀ 40 منشور ملل متحد علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. اولین دور تحریمها تحت پوشش قرار داد مواد حساس هسته ای و مسدود کردن داراییهای افراد و شرکتهای ایرانی مرتبط با برنامه هسته ای را.
در بند 5 از بندهای اجرایی پیش نویس این قطعنامه آمده است: از تمامی کشورها می خواهد مطابق با اختیارات حقوقی ملی و قانونیشان از انتقال هرگونه اقلام، مواد کالا و فناوری که می تواند به فعالیت های مربوط به غنی سازی و بازفرآوری ایران مربوط شود، جلوگیری کنند.
علاوه بر این و در راستای اولین دور تحریمها علیه ایران، شورای امنیت در تاریخ 27 دسامبر 2006 قطعنامۀ 1737 را علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
در بند 3 این قطعنامه امده است: شورای امنیت تصمیم می گیرد که کلیه کشورها می بایست اقدامات لازم به منظور ممانعت از عرضه, فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم از سرزمینشان یا بوسیله اتباعشان, یا با استفاده از کشتی ها و هواپیماهای تحت پرچمشان و یا استفاده و بکارگیری در راستای منافع ایران - اعم از اینکه منشاء آن در قلمروشان بوده یا نباشد - نسبت به کلیه اقلام, مواد, تجهیزات, کالاها و فناوری که می تواند به فعالیتهای مرتبط با غنی‌سازی، بازفرآوی یا آب سنگین ایران کمک نماید را به مورد اجرا گذارند.
در بند 12 قطعنامه آمده است: شورای امنیت تصمیم می گیرد که تمامی دولتها کلیه اعتبارات، داراییهای مالی و سایر منابع اقتصادی که در تاریخ پذیرش این قطعنامه و یا هر زمان دیگری پس از آن در قلمروشان قرار دارد و متعلق به یا در کنترل اشخاص یا نهادهایی هستند که در ضمیمه قطعنامه مشخص شده اند، یا دیگر اشخاص و نهادهایی که شورای امنیت یا کمیته تشخیص دهد، یا تمامی اشخاص یا نهادهایی که از طرف آنان و یا با هدایت آنان، یا به وسیله نهادهای متعلق به آنان یا در کنترل آنان عمل می کنند مسدود خواهند نمود و نیز تصمیم می گیرد که تمام دولتها باید اطمینان حاصل کنند که از هر گونه اعتبارات، داراییهای مالی، یا منابع اقتصادی که توسط اتباعشان یا اشخاص یا نهادهای در قلمروشان در اختیار اشخاص و نهادهای فوق‌الذکر قرار گیرد ممانعت خواهد شد.
برابر بند 17 از تمامی دولتها خواسته شده است تا هوشیاری به خرج دهند و از تدریس یا آموزش تخصصی اتباع ایرانی، در قلمروشان یا توسط اتباعشان، در مورد رشته هایی که به فعالیتهای هسته‌ای ایران کمک می کند جلوگیری به عمل آورند.
شورای امنیت در تاریخ 24 مارس 2007 قطعنامۀ 1747 را علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.دور دوم تحریمها شامل سلاح های جدید و تحریمهای مالی است. این دوره از تحریمهای علیه ایران، گسترش یافت با هدف مسدود کردن دارایی بیش از 28 گروه، شرکت و افراد درگیر در حمایت از کارهای حساس هسته ای و توسعه موشکهای بالستیک .
برابر بند 6 از تمامی کشورها تقاضا شده است که در تدارک،فروش یا انتقال هر گونه تانک رزمی،وسائل ترابری رزمی زرهی،سیستمهای توپخانه ای با کالیبر بزرگ،هواپیمای رزمی،هلیکُپترهای آفندی،کشتیهای جنگی،موشکها یا سیستمهای موشکی [ ،به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سرزمینشان یا توسط اتباعشان یا با استفاده از کشتیها یا هواپیمای ]دارای[ پرچمشان به ایران،اعمال مراقبت و ممنوعیت کنند و در تدارک هر گونه کمک تکنولوژیک به ایران یا آموزش،کمک مالی،سرمایه گذاری،دلالی یا سایر خدمات،و انتقال منابع یا خدمات مالی مربوط به تدارک،فروش،انتقال،تولید یا استفاده از این فقرات]نیز اعمال مراقبت و ممنوعیت کنند؛
در بند 17 از قطعنامه اخیر از تمامی کشورها و نهادهای مالی بین المللی می خواهد تا وارد تعهدات جدید هبه،کمک مالی و وامهای امتیازی با دولت جمهوری اسلامی ایران نشوند.
شورای امنیت در تاریخ 3 مارس 2008 سومین دور تحریمهای اقتصادی را علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. . در این قطعنامه محدودیتهای سفر و مالی در مورد افراد و شرکتها افزایش یافت. این تحریمها گسترش داد ممنوعیت نسبی در تجارت اقلام با مصارف نظامی و غیر نظامی مورد استفاده برای پوشش دادن فروش تمامی این نوع تکنولوژی به ایران را.
برابر بند 9 شـورا از تمامی کشورها می خواهد در پذیرفتن تعهدات جدید عمومی برای کمک های مالی جهت تجارت با ایران، از جمله ارائه اعتبارنامه های صادرات، ضمانت نامه ها یا بیمه، به اتباع خود یا سازمان هایی که در چنین تجارت هایی دست دارند، هوشیار باشند
در بند 10 این قطعنامه شورا از تمامی کشورها در خواست کرده است برفعالیت های موسسات مالی کشور خود با تمامی بانک های موجود در ایران، خصوصا بانک ملی و بانک صادرات و شـعـبـات و زیـرمـجـمـوعـه هـای آنـان در خـارج از این کشورهوشیار بـاشـنـد
بر اساس بند 11، شورا از تمامی کشورها می خواهد مطابق با قوانین و اختیارات حقوقی ملی خود و مطابق با قوانین بین المللی، خصوصا قانون دریا و توافقنامه های بین المللی مرتبط با هوانوردی غیرنظامی، محموله هایی را که توسط کشتی ها و هواپیماهایی که به سمت ایران و یا از ایران، توسط شرکت هواپیمایی ایران و یا شرکت حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی ایران وارد فرودگاه ها و بنادر آنها می شوند را مورد بازرسی قرار دهند.
-شورای امنیت در تاریخ 27 سپتامبر 2008و در ادامه دور سوم تحریمها علیه ایران قطعنامۀ 1835 را علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. در این قطعنامه که دارای چهار بند است تنها نسبت به قطعنامه های قبلی تاکید شده است.
شورای امنیت در تاریخ 9 ژوئن 2010 قطعنامۀ 1929 را علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
در این قطعنامه که دور چهارم از تحریمهای شورای امنیت محسوب می شود، شورای امنیت خواستار اقداماتی بر علیه بانکهای جدید ایرانی در خارج از کشور در صورت مظنون بودن در ارتباط با برنامه های هسته ای یا موشکی ایران شده است. این تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران با در لیست سیاه قرار دادن سه شرکت تحت کنترل کشتیرانی جمهوری اسلامی و متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گسترش یافت.
برابر بند 8 این قطعنامه شورای امنیت تصمیم می گیرد که همه کشورها می‌باید مانع از تامین و فروش مستقیم و غیرمستقیم هرگونه تانک‌های جنگی، ماشین‌های جنگی زرهی، سیستمهای دارای کالیبر سنگین، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، ناوها، موشکها یا سیستمهای موشکی که در زمره سلاح‌های متعارف [غیرهسته‌ای] ثبت شده در سازمان ملل هستند، تجهیزات مرتبط با آنها از قبیل قطعات یدکی و اقلامی که توسط شورای امنیت یا کمیته پیگیری کننده قطعنامه 1737 (2006) [موسوم به "کمیته "] مشخص شده‌اند، از خاک این کشورها یا توسط اتباع و شخصیتهایی تحت حاکمیت قضایی این کشورها یا تحت کشتیها یا هواپیماهای زیر لوای این کشورها حتی اگر در خاک این کشورها آغاز شده یا نشده باشد، به ایران شوند.
شورای امنیت همچنین تصمیم می گیرد که همه کشورها می‌بایست مانع از تامین آموزش‌های فنی، منابع و خدمات مالی، رهنمود یا دیگر خدمات و کمک‌هایی که مرتبط با تامین، فروش، انتقال و تهیه، ساخت، نگهداری و استفاده از چنین تسلیحات و مواد مرتبط با آنها به ایران از طریق اتباع خود یا از طریق خاک خود شوند؛ شورای امنیت در این راستا از همه کشورها می‌خواهد تا هوشیاری و محدودیتها بر تامین، فروش، انتقال، تهیه، ساخت و استفاده از همه تسلیحات فوق‌الذکر و مواد مرتبط با آنها را به اجرا درآورند.
در بند 23 آمده است: شورای امنیت از کشورها می خواهد تا تدابیر مناسبی را اتخاذ کنند که مانع از افتتاح شعبه‌ها، شرکتهای فرعی یا نمایندگی‌های ادارات بانکهای ایرانی در خاک خود شوند، همچنین تدابیری اتخاذ کنند که مانع از سرمایه‌گذاری مشترک جدید، گرفتن مالکیت منافع در داخل یا حفظ یا ایجاد روابط میان بانکهای ایرانی و بانک‌هایی شوند که تحت حاکمیت قضایی این کشورها هستند تا از ارایه خدمات مالی ممانعت به عمل آید، در صورتی که اطلاعاتی در اختیار داشته باشند دال بر این که اینگونه فعالیت‌ها می‌تواند در گسترش فعالیتهای هسته‌ای ایران نقش داشته باشند.
برابر بند 24، شورای امنیت از کشورها می‌خواهد تا اقدامات مقتضی اتخاذ کنند که از نهادهای مالی ایران درون قلمروهای آنها جلوگیری به عمل آورد. شورای امنیت از کشورها در خواست می‌کند به وسیله محاکم قضایی خود از افتتاح دفاتر نمایندگی یا شرکتهای فرعی یا حسابهای بانکی در ایران جلوگیری کنند در صورتیکه آنها اطلاعاتی داشته باشند که شرایط معقولی فراهم کند که چنین خدمات مالی می‌تواند به فعالیتهای هسته‌ای ایران کمک کند. ( ترجمه قطعنامه 1929 - پیوست یک )
سایر تحریمها
رییس کشتیرانی بنیاد از بزرگترین شرکتهای کشتیرانی در ایران گفت که اکثر کشتیها ایرانی بدلیل تحریمها بدون پرچم ایران و با استفاده از پرچم سایر کشورها تردد می‌کنند. تحریمهای جدید به دنبال گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
به دنبال گزارش یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که همراه با جزئیاتی از جنبه‌های احتمالی تلاش ایران برای ساخت تسلیحات هسته‌ای بود، توافق‌های جدیدی بین غرب و ایالات متحده آمریکا در خصوص تحریم علیه نظام بانکی، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز ایران صورت گرفت. تحریمها در سال 2012
سال 2012 سال بزرگی برای تحریم ها بود، آنچه در زیر می خوانید جدول زمانی تحریم های 2011 تا 2012 علیه ایران است:
31 دسامبر 2011 - باراک اوباما تحریم های مصوب کنگره علیه بانک مرکزی جمهوری اسلامی را امضاء کرد و به این ترتیب این تحریم ها به یک قانون تبدیل شد.
· 23 ژانویه 2012 - بانک تجارت ایران به اتهام مداخله در برنامه های تسلیحاتی ایران هدف تحریم ها قرار گرفت. در همین روز، اتحادیه اروپا تحریم های نفتی ایران را در کنار تحریم بانک مرکزی تصویب کرد.
· 6 فوریه - اوباما قانونی را اجرایی کرد که به موجب آن راه فعالیت خارجی موسسه های مالی ایران سد شد.
· 15 مارس - اتحادیه اروپا سویفت را از ارائه خدمات بانکی به بانک های تحت تحریم های این اتحادیه منع کرد.
· 20 مارس - 11 کشور از تحریم های اعمالی آمریکا علیه ایران معاف شدند.
· 1 جولای - تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران اجرا شد.
· 31 جولای - اوباما گسترش تحریم ها علیه شرکت ملی نفت ایران را تایید کرد.
· 6 آگوست - استاندارد چارتر به دلیل نقش تحریم های آمریکا، تحریم شد.
· 9 اکتبر - تصویب مجازات شرکت های مادر آمریکایی به دلیل همکاری زیر مجموعه هایشان با ایران.
· 30 نوامبر - تصویب تحریم های سنا علیه ایران شامل بخش های کشتیرانی، کشتی سازی، انرژی و فلزات.
دور جدید تحریم ها آمریکا از 6 فوریه 2013
در حالی که ایالات متحده بنا دارد تا معافیت های تحریمی برخی از خریداران نفت ایران را به مدت شش ماه دیگر تمدید کند، اما بنا به گفته یک مقام ارشد در وزارت خزانه داری این کشور، واشنگتن تصمیم دارد تا با اجرایی کردن یکی از مصوبات کنگره نحوه هزینه کرد درآمد حاصل از فروش نفت برای ایران را سخت کند، به طوری که ایران دیگر قادر به خروج درآمدهای نفتی خود از کشور وارد کننده نفتش نباشد.
از 6 فوریه 2013، دولت اوباما تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال می کند که می تواند بزرگترین منایع باقی مانده به منظور درآمدزایی از صنعت نفت ایران را خشک کند. این تحریم ها، به ایران امکان می دهد تا به دریافت هزینه صادرات نفت به کشورهایی مانند چین و هند ادامه دهد اما این هزینه دیگر به صورت نقدی به جمهوری اسلامی پرداخت نخواهد شد.
بخشی از بسته تحریم ها که سال گذشته میلادی به تصویب رسیده، به این نکته مربوط می شود که هرگونه پرداخت نفتی برای ایران از سوی دولت های خارجی در حساب آنها در محدوده ارضی همان کشور، بلوکه شود. ایران تنها می تواند از این پول برای خرید کالاهایی شامل گندم، دارو یا کالاهای مصرفی استفاده کند. اما دستیابی به ارز های رایج که به شدت مورد نیاز اقتصاد ایران است، با توجه به اعمال این تحریم ها میسر نخواهد بود.
تحریم های اعمالی در 12 ماه گذشته، 50 درصد ارزش ریال را کاهش داده اند و به همین دلیل گروهی نیز به انتقاد از تحریم ها برخاسته اند به گفته منتقدان تحریم های ایران، این فشارهای اقتصادی مردم عادی را تحت تاثیر قرار داده و در تغییر رفتار رهبران جمهوری اسلامی موثر نبوده است. برخی دیگر نیز به دلیل تاثیر تحریم ها بر روابط اقتصادی شان با ایران ، منتقد آن هستند.
به این ترتیب و براساس این طرح ایران مجبور خواهد شد تا درآمدهای نفتی را فقط در بانک های کشوری که به آن نفت فروخته ذخیره کند. این مصوبه که قرار است از ششم فوریه سال 2013 (18 بهمن 91) اجرایی شود، هم سخت گیری بیشتر برای خریداران نفت ایران است که مشمول معافیت شده اند و هم سخت گیری بیشتر برای استفاده از آن درآمدها توسط ایران.
این در شرایطی است که ایالات متحده بنا دارد با بررسی میزان عملکرد کشورهای خریدار نفت ایران که میزان خرید خود را کاهش داده اند، معافیت آنها را برای شش ماه دیگر تمدید کند؛ به طوری که این کشور ها در ازای معامله با ایران از مبادلات بانکی آمریکا محروم نشوند.
این قانون جدید محدودیت های سختی را در رابطه با چگونگی استفاده از سود حاصل از صادرات نفتی ایران اعمال می کند و نیازمند این است که بانک خارجی ای که مدیریت معاملات مرتبط با فروش نفت ایران را انجام می دهد، باید اطمینان حاصل کند که پرداخت های انجام شده در حسابی داخل کشور وارد کننده نگهداری می شود و اینکه این پرداخت ها تنها برای تجارت های مجاز بین کشور وارد کننده و ایران مورد استفاده قرار می گیرند.
همچنین وزارت خارجه آمریکا قصد دارد چند کشور دیگر را از تحریم های نفتی ایران معاف کند. بر این اساس، هند، کره جنوبی، ترکیه و چند کشور دیگر تا 6 ماه دیگر از تحریم های نفتی علیه ایران معاف خواهند شد. دولت آمریکا پیش تر و در فروردین ماه سال جاری، 11 کشور و اواخر خرداد ماه نیز 7 کشور دیگر را از تحریم های مربوط به معاملات نفتی با ایران معاف کرده است.
[1] Iran and Libya Sanctions Act of 1996
[2] Institute of Electrical and Electronic Engineers سازمان تدوین استانداردهای مخابراتی و ارتباطات داده ای -
[3] Zhuhai Zhenrong
[4] Banque Bruxelles Lambert
[5] Deutsche Bank
[6] Credit Suisse
